Johnson & Johnson innoveert met data voor inzicht in oorzaken van ziektes
Tijdens haar promotieonderzoek over darmkanker ontdekte Nicoline van Leersum als arts hoe je data in de zorg kunt gebruiken en hoeveel waarde het daar kan opleveren.
Ze maakte daarom een overstap naar het bedrijfsleven en ging bij de Medical Devices-tak van Johnson & Johnson - het grootste gezondheidszorgbedrijf ter wereld - werken aan het toekomstperspectief van de medische technologie. “Met data en DNA kunnen we een slag maken naar meer gepersonaliseerde zorg.”
Richten op precision medicine
De stap die Van Leersum maakte, bleek een succesvolle en logische. “Ik ben meer generalist dan specialist. En ik wilde graag meewerken aan de belangrijkste uitdagingen van de zorg met innovatie.” Zeven jaar na haar switch won ze de Young Captain Award 2019 als meest getalenteerde, jonge businessleider op weg naar de top van het bedrijfsleven.
Sinds kort leidt Van Leersum de diagnostische afdeling van Janssen EMEA, de farmatak van Johnson & Johnson. “Daar richten we ons op precision medicine, waarbij we ernaar streven dat de juiste patiënt op het juiste moment de juiste behandeling krijgt”, vertelt ze. Met precision medicine ontwikkelt Janssen oplossingen voor patiënten van wie voorspeld is dat die gevoelig zijn voor een bepaalde behandeling.
Gericht op genetische oorzaak van ziekte
Iedere patiënt heeft unieke eigenschappen en daardoor heeft niet iedere patiënt baat bij dezelfde behandeling. Van Leersum licht het toe: “In de afgelopen 20 jaar is de kennis op het vlak van moleculaire biologie enorm toegenomen. Iedere paar jaar komen er bijvoorbeeld op het gebied van longkanker behandelingen voor nieuwe biomarkers bij. Biomarkers zijn indicatoren voor de in dit geval genetische oorzaak van het ontstaan van de ziekte. Kanker kan verschillende genetische oorzaken hebben en als we die via het DNA kunnen ontrafelen, kan de patiënt steeds vaker een gerichte behandeling krijgen. Die markt is relatief jong, maar ontwikkelt zich razendsnel.”
We streven ernaar dat de juiste patiënt op het juiste moment de juiste behandeling krijgt
Gebruik van klinische data voor behandeling op maat
Naast eventuele genetische oorzaken van ziekte, kunnen verschillende eigenschappen van de patiënt, zoals leeftijd, geslacht, andere aandoeningen en kenmerken van de ziekte samen bepalen of een patiënt baat heeft van een bepaalde behandeling. Door deze medische data van een specifieke patiënt te analyseren in vergelijking met de data van vele andere patiënten, kan beter voorspeld worden welke behandeling de beste uitkomst geeft. Big data in combinatie met kunstmatige intelligentie is daarom een veelbelovende ontwikkeling om zorg voor patiënten te verbeteren. Diagnostiek en beslisondersteuners kunnen artsen op deze manier belangrijke inzichten geven om de juiste patiënt, op het juiste moment, de juiste behandeling te geven.
De rol van standaarden
Om de waarde van data in de zorg maximaal te benutten is schaalbaarheid en beschikbaarheid essentieel. Medisch specialisten spelen een belangrijke rol in het benutten van data in de zorg, zegt Van Leersum. “De intrinsieke motivatie is er en het datagebruik leidt tot betere zorgverlening, zoals bij klinische registraties. Maar we kunnen artsen daar nog verder in ondersteunen, door data meer automatisch beschikbaar te maken, bronnen te koppelen en inzichtelijker te maken. Het gebruik van (inter)nationale datastandaarden - zoals die van GS1 - zijn hiervoor erg belangrijk, want zij vergroten de mogelijkheid voor automatisering en interoperabiliteit.”
Om de waarde van data in de zorg maximaal te benutten is schaalbaarheid en beschikbaarheid essentieel
Verder dan value-based healthcare
De zorgkosten in Nederland lopen nu nog jaarlijks op, onder meer als gevolg van de hoge zorgvraag. Naast vergrijzing, hebben oudere mensen steeds vaker een of meerdere ziektebeelden. “En dat loopt nu in een fuik van zorgbehoefte. We moeten dus kijken naar andere manieren van zorg verlenen en kaders doorbreken. Ik zie geen paradox in kosten en zorgkwaliteit. We kunnen wel efficiënter zijn door op zorgwaarde en preventie te focussen.”
Een manier om het zorgstelsel te herstructureren naar één waarin de waarde voor patiënten het overkoepelende doel is, heet value-based healthcare. “Het doel van value-based healthcare is de focus te verleggen van productie naar zorguitkomsten. Als je met een goede operatie een tweede voorkomt, is dat beter en kostenefficiënt – voor de patiënt én de maatschappij.”
'Data, innovatie en digitalisering spelen een belangrijke rol om preventie en vroege detectie mogelijk te maken en de druk op de zorg te verlagen.' De oplossing zit volgens Van Leersum ook vooral aan de ‘voorkant’ van de zorg. “Het gaat om levensstijl, vroege diagnose, vroege behandeling en de toepassing van precision medicine. Vanuit value-based healthcare moet wat mij betreft nog meer een verschuiving van aandacht naar preventie en vroege interventie gaan plaatsvinden.”
Efficiënter en beter voor de patiënt
“Veel aandoeningen zijn te voorkomen of ontwikkelen zich over langere tijd. Als een patiënt een knieoperatie voor slijtage nodig heeft, moet je kijken waarom de patiënt die eigenlijk nodig heeft gehad. Wellicht omdat hij jarenlang te zwaar was? Als je zorgverlening te nauw en reactief definieert, mis je een heel voortraject waar veel te winnen valt. Data, innovatie en digitalisering spelen een belangrijke rol om preventie en vroege detectie mogelijk te maken en zo de druk op de zorg te verlagen. “Door patiënten specifieker te identificeren, voorkom je dat ze onder- of overbehandeld worden. Dat is efficiënter en beter voor de patiënt.”
Op weg naar circulair
Intussen staat de zorgsector ook voor een andere uitdaging, namelijk om duurzamer te worden. De sector produceert enorm veel afval en levert zo’n zeven procent van de totale CO₂-uitstoot. “Daar moet iedereen zijn verantwoordelijkheid in nemen. Er zijn veel initiatieven om dit te verminderen en de ambitie is heel hoog. “Ik herinner me van de tijd dat ik op de chirurgie werkte, dat een gemiddelde operatie, met alle benodigde steriele materialen, enorm veel afval oplevert”. Ook Johnson & Johnson heeft wereldwijd ambitieuze doelstellingen op het vlak van duurzaamheid. “Nu wordt 83% van ons afval gerecycled, en onze visie is om naar steeds meer circulair te gaan, zodat producten hergebruikt kunnen worden. Op dat vlak zijn we daarom privaat-publieke samenwerkingen gestart. We zijn ook onderdeel van de Green Deal Duurzame Zorg.”
Uiteindelijk zijn gezondheid en duurzaamheid niet los van elkaar te zien, zegt Van Leersum. “Onze impact op het milieu heeft een directe impact op onze gezondheid, zoals het voorkomen van pandemieën en de kwaliteit van de lucht die we elke dag inademen en het voedsel dat we eten. Voor allerlei ziekten is het belangrijk om naar meer preventie te gaan. En dat begint bij een schonere wereld.”
