Statiegeld voor kleine plastic flessen vanaf 1 juli 2021
De overheid heft nu statiegeld op kleine plastic flessen met frisdrank en waters. Ook geldt nu de verplichting dat zowel kleine als grote flessen zijn voorzien van een etiket met daarop een nieuw statiegeldlogo.
Leveranciers moeten als gevolg daarvan productdata in GS1 Data Source aanpassen en een nieuwe GS1 artikelcode/GTIN toekennen. De overheid hoopt met de statiegeldmaatregel de enorme berg plastic zwerfafval drastisch te verkleinen. Wat betekent het voor leveranciers en retailers?
Flesjes krijgen statiegeldlogo
Van de jaarlijks 900 miljoen verkochte plastic flesjes, vinden er 100 miljoen de prullenbak niet. De overheid heeft het bedrijfsleven twee jaar de tijd gegeven om het aantal flesjes dat in het milieu belandt met 70-90 procent te laten afnemen. Niet alleen staan de flesjes slordig in de natuur, ze brengen ook schade toe. De gewenste 70-90 procent reductie is niet behaald, wat betekent dat kleine plastic flesjes nu ook een statiegeldlogo krijgen. Waar grote flessen al waren voorzien van 25 cent statiegeld, krijgen kleine flesjes nu 15 cent bovenop de verkoopprijs.
Uitbreiden statiegeld en de systeeminrichting: zeven keer ‘fact-based’
Het bedrijfsleven gaf in 2019 aan het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een toelichting op de eigen voorbereiding op het statiegeldsysteem voor de kleine plastic flessen. Voor het uitwerken moest een zo breed mogelijk gedragen inrichting voor een landelijk statiegeldsysteem komen.
- Door het toevoegen van kleine PET flessen voor frisdrank en water wordt het aantal flessen binnen het statiegeldsysteem bijna verdrievoudigd.
- De meerderheid van alle PET flessen wordt in retail verkocht.
- Een substantieel deel (30% tot 75%) van de kleine PET flessen wordt nu thuis weggegooid.
- In buitenlandse statiegeldsystemen zoals Zweden, Denemarken, Noorwegen worden vrijwel alle verpakkingen (90%+) bij retail ingeleverd.
- Met ten minste 12 duizend innamepunten heeft Nederland een hoge dichtheid van innamepunten in vergelijking met andere landen met een statiegeldsysteem.
- Bij deze 12 duizend innamepunten worden momenteel 88% van de flesjes weggegooid. Naar verwachting wordt circa. 88% van de statiegeldflessen ingezameld bij een innamepunt.
- Om gereed te zijn voor de invoering van het nieuwe statiegeldsysteem zullen innamepunten en de uitvoeringsorganisatie meer dan €150 miljoen moeten investeren.
Deze fact-based feiten stond in de eindrapportage van EY-Parthenon over de inrichting en het plan voor de invoering van het nieuwe statiegeldsysteem.
Wat moesten leveranciers doen bij GS1?
Het optuigen van het nieuwestatiegeldsysteem heeft een aantal consequenties (gehad) voor leveranciers. De belangrijkste verandering is dat zowel grote als kleine flessen over het nieuwe statiegeldlogo moeten beschikken. Leveranciers passen het statiegeldlogo aan op het etiket, selecteren de nieuwe code bij het betreffende veld in GS1 Data Source en kennen een nieuwe GS1 artikelcode toe aan grote en kleine flessen frisdrank en waters. Omdat ook kleine plastic flessen een emballageartikel worden, passen leveranciers die deze flessen verkopen ook de emballagevelden aan in GS1 Data Source.
Controle van artikeldata
De artikeldata van de grote en kleine flessen frisdranken en waters worden gecontroleerd in het kader van het datakwaliteitprogramma voor de levensmiddelen en drogisterijsector. Leveranciers die grote dan wel kleine flessen verkopen krijgen een controleoproep op het moment dat de artikeldata in GS1 Data Source wijzigt. Zij laten deze vervolgens controleren door een Data Management Service (DMS). Zo kan de hele sector beschikken over correcte, complete en up-to-date productdata.
12.000 inleverpunten flesjes
Consumenten kunnen de flesjes sinds 1 juli inleveren bij ongeveer 12.000 verkopers. De belangrijkste afleverpunten zijn supermarkten groter dan 200 m2, cateraars, treinstations met bemande verkooppunten en de grotere tankstations langs de weg.
Producenten zijn verantwoordelijk voor het opzetten van het nieuwe statiegeldsysteem. De ondernemingen krijgen bij de opzet wel steun van een uitvoeringsorganisatie. De Rijksoverheid verwacht dat van alle verkochte flessen en flesjes, 90 procent zijn weg vindt naar één van de inzamelplekken.
Retailer moet GTIN (EAN’s) kunnen verwerken in kassasysteem en emballageproces
De invoering van de nieuwe statiegeldregel betekent ook voor supermarkten een grote operatie. Zij moeten de nieuwe GS1 artikelcodes/GTIN (EAN’s)kunnen verwerken in hun kassasysteem en het emballageproces van zo’n 12.000 verplichte innamelocaties aanpassen. Als de emballagestroom aan flessen toeneemt, moet er daarnaast ruimte zijn om de flessen op te slaan. Bij het inleveren van de kleine plastic flessen is het belangrijk dat het statiegeldlogo op het etiket staat en de barcode goed te scannen is. De innamemachines in supermarkten scannen namelijk de barcode. Staat die er niet op? Dan komt dat flesje als een boomerang weer terug en wordt deze niet geaccepteerd.
Overigens heeft alle oude voorraad met flessen op dit moment nog een oude GS1 artikelcode/GTIN en mocht deze tot 1 juli op de markt worden gebracht. Na die tijd is dit niet meer toegestaan. Zo zullen er dus steeds minder oude flesjes zonder statiegeld in de winkels te vinden zijn.
Ook statiegeld op blikjes
Vanaf 31 december 2022 wordt ook statiegeld op blikjes ingevoerd. Het doel van de maatregel is ook alle blikjes die jaarlijks over de toonbank gaan in te zamelen en te recyclen. Zo’n 150 miljoen blikjes belanden jaarlijks als zwerfafval in parken, bermen en rivieren. Uit de cijfers over het jaar 2020 bleek dat voor de tweede keer op rij het aantal blikjes niet is afgenomen maar zelfs met 27% is toegenomen. Dat maakt het besluit van het kabinet om ook hierop statiegeld in te voeren een logische vervolgstap. Door dit besluit nu te nemen, krijgt de sector duidelijkheid en de noodzakelijke voorbereidingstijd voor de invoering hiervan.
