Duurzamer opereren met digitaal productpaspoort wordt werkelijkheid
Met de goedkeuring van de nieuwe verordening voor circulaire producten door de Europese Commissie komt een digitaal productpaspoort een flinke stap dichterbij. Consumenten, handelspartners, overheden en andere belanghebbenden kunnen straks toegang krijgen tot alle informatie in dat digitale productpaspoort door het scannen van een unieke productidentificatiecode. Daarvoor zijn internationale en interoperabele standaarden nodig, zoals de bestaande standaarden van GS1.
De verordening voor circulaire producten is op 30 maart goedgekeurd door de Europese Commissie. De maatregelen die hierin zijn vastgelegd, moeten eraan bijdragen dat de negatieve impact op het milieu van producten omlaaggaat. Ook wil de Europese Commissie met de verordening de circulariteit van productieprocessen stimuleren. De verordening is onderdeel van de Green Deal: een lange lijst plannen die van Europa in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld moet maken. Het digitale productpaspoort geldt voor alle producten die in Europa op de markt verschijnen met enkele uitzonderingen zoals: levensmiddelen, diervoeders en geneesmiddelen.
Digital twin op reis door de keten
Bij de uitvoering van de maatregelen is een belangrijke rol weggelegd voor efficiënte, digitale oplossingen, zoals het digitaal productpaspoort. Dit paspoort wordt opgesteld door de partij die het product op de markt brengt en produceert en blijft het product als een ‘digital twin’ vergezellen op zijn reis door de keten. Iedere ketenpartner heeft toegang tot de benodigde data die in het paspoort zijn vastgelegd en kan nieuwe data daaraan toevoegen over bijvoorbeeld het gebruik van het product. Als het einde van de levenscyclus is bereikt, geeft het paspoort aan hoe het product het beste kan worden verwerkt.
Internationale en interoperabele standaarden
Het idee van een digitaal productpaspoort is niet nieuw. In enkele productgroepen, zoals batterijen, wordt al gewerkt aan een dergelijk digitaal document. Dat de overheid bedrijven verplicht stelt om een digitaal productpaspoort te gebruiken om de transformatie naar een circulaire samenleving te versnellen is nu nieuw. Het paspoort moet onder meer de informatie over de herkomst van producten en de verwerkte materialen verbeteren. Bovendien kunnen overheden er eenvoudiger mee vaststellen of producten aan wet- en regelgeving voldoen.
Een digitaal productpaspoort kan alleen succesvol zijn als één gemeenschappelijke taal wordt gebruikt voor het vastleggen van data. Volgens de Europese Commissie zijn daarvoor internationale standaarden nodig die interoperabel zijn, zodat productpaspoorten uit verschillende productgroepen - ongeacht de gehanteerde standaarden - voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk zijn.
Introductie digitaal product paspoort
De introductie van het digitale productpaspoort is van invloed op onder meer fabrikanten, importeurs, distributeurs, reparateurs, eindgebruikers en autoriteiten in de Europese Unie en daarbuiten. Mirjam Karmiggelt, CEO van GS1 Nederland licht toe: “GS1 is twee jaar lang nauw betrokken geweest bij het opstellen van het concept voor het digitale productpaspoort en we verwelkomen de verordening van de Europese Commissie. De wetgeving verwijst naar ISO-normen en open standaarden als basis voor interoperabiliteit. Als onafhankelijke not-for-profit organisatie voldoet GS1 met haar standaarden aan alle eisen die de Europese Unie daaraan stelt.”
Nu de verordening is goedgekeurd door de Europese Commissie, moeten het Europese Parlement en de Europese Raad zich hierover uitspreken. Dat duurt naar verwachting 16 tot 18 maanden. Tegelijkertijd zal de Europese Commissie vaststellen welke productgroepen prioriteit krijgen bij de introductie van het digitale productpaspoort. Per productgroep wordt vervolgens in ‘gedelegeerde handelingen’ vastgelegd welke data daarin moet staan, wie op welke manier toegang heeft en hoe lang het productpaspoort beschikbaar moet zijn.
