Green Deal: kansen en wet- en regelgeving voor een circulaire economie

Er wordt ingezet op een holistische en sectoroverschrijdende aanpak: alle relevante beleidsterreinen moeten bijdragen tot het uiteindelijke klimaatdoel. Het pakket omvat initiatieven rond klimaat, milieu, energie, vervoer, industrie, landbouw en duurzame financiering, die nauw met elkaar verweven zijn.

Actieplan voor de circulaire economie

Voor een klimaatneutraal Europa in 2050 moet de economische groei worden losgekoppeld van het gebruik van hulpbronnen, en moet worden overgestapt op circulaire productie- en consumptiesystemen.

In maart 2020 kwam de Commissie met een actieplan voor circulaire economie. Het plan bevat ruim 30 actiepunten rond het ontwerpen van duurzame producten, circulariteit in productieprocessen en ‘empowerment’ van consumenten en overheidsinkopers. Centraal staan sectoren als elektronica en ICT, batterijen, verpakkingen, kunststoffen, textiel, bouw en levensmiddelen.

De Green Deal is belangrijk voor bedrijven

De Green Deal biedt bedrijven niet alleen de kans om bij te dragen aan een beter milieu, maar ook om zakelijke kansen te benutten, concurrentievoordeel te behalen en te voldoen aan de verwachtingen van stakeholders.

• Kansen voor innovatie: De Green Deal moedigt bedrijven aan om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor een duurzamere toekomst. Dit kan leiden tot nieuwe producten, diensten en technologieën die niet alleen het milieu beschermen, maar ook nieuwe marktkansen creëren. Door te investeren in duurzaamheid kunnen bedrijven hun concurrentiepositie dus versterken.
• Reputatie en merkwaarde: Consumenten en investeerders worden steeds milieubewuster en geven vaak de voorkeur aan bedrijven die actief werken aan het verminderen van hun ecologische impact. Die bedrijven kunnen zo een positieve reputatie opbouwen en hun merkwaarde vergroten. Dit kan leiden tot meer loyaliteit van klanten, aantrekkelijkheid voor investeerders en een positief imago op de arbeidsmarkt.
• Toegang tot financiering: Veel overheden en financiële instellingen bieden steun en financiering aan bedrijven die zich inzetten voor duurzaamheid. Dit kan variëren van subsidies en belastingvoordelen tot groene leningen en investeringen van durfkapitaal.

Green Deal: Welke wet- en regelgeving hoort daarbij?

Een aantal belangrijke wet- en regelgevingen om de doelstellingen van de Green Deal te ondersteunen en te faciliteren en bieden een kader waarbinnen bedrijven kunnen opereren en bijdragen aan een duurzamere toekomst zijn:

• Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) - Een rapportagerichtlijn gericht op het verplicht inzicht geven in de ESG risico’s en de verbetermaatregelen. Vanaf 2025 geldt dit voor alle bedrijven met meer dan 250 werknemers en/of meer dan €50 miljoen jaaromzet en/of meer dan € 25 miljoen op de balans. Vanaf 2026 zijn ook beursgenoteerde mkb-bedrijven aan de beurt.
• Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) - Nieuwe minimumeisen op het gebied van duurzaamheid en circulariteit voor producten op de Europese markt. Sectoren die veel grondstoffen verbruiken hebben voorrang. Dat zijn verpakkingen, textiel, banden, elektronische apparatuur, chemicaliën, meubels, bouw en staal. Het Digital Product Passport is een onderdeel hiervan.
• Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) - Bedrijven die vallen onder CSDDD moeten alle schade die ze veroorzaken aan mensenrechten en het milieu identificeren, beperken en stoppen. Dit vereist een drastische verandering in de manier waarop bedrijven momenteel werken, aangezien er niet alleen due diligence moet worden uitgevoerd op hun eigen activiteiten, maar ook op de activiteiten van hun dochterondernemingen en andere entiteiten in hun value chain.
• Ontbossingswet (EUDR) - Voor hout, rubber, soja, cacao, koffie, rundvlees en palmolie. Alle bedrijven in de handelsketen moeten de herkomst van hun handelswaren aangeven om te kunnen bepalen wat het risico is op ontbossing.
• Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR) - Een voorstel voor regels die moeten leiden tot minder verpakkingsafval, meer hergebruik, meer recycling c.q. meer toepassing van gerecycled materiaal.
• Green Claims Directive - een aanvulling op het EU-verbod op greenwashing en voert een verificatiesysteem in voor bedrijven die milieugerelateerde claims willen maken.

En de rol van data?

Voor de overgang naar een duurzame, circulaire economie verschuift de vraag van basisdata naar data voor de volledige traceerbaarheid van producten. Om de reis van een product door de keten te kunnen volgen en alle stakeholders van informatie te kunnen voorzien, is dus veel data nodig.

Er is al veel data beschikbaar, maar vaak niet deelbaar met andere stakeholders in de keten (up stream/down stream). Daarom zijn er wereldwijde en open standaarden nodig: één datataal voor iedereen beschikbaar én te gebruiken. De basis is identificatie van producten met een GTIN, waardoor partijen in de keten op verschillende niveaus data kunnen delen.

GS1 faciliteert

GS1 neemt een neutrale positie in en coördineert samenwerking voor een optimale inzet van data en standaarden tussen alle partijen in de keten, aanbieders van IT-oplossingen en andere belanghebbenden zoals branche- en belangenorganisaties. 

Op dit moment werkt GS1 met bedrijven in diverse werkgroepen om afspraken te maken over welke data gedeeld moet worden en hoe GS1 daarin kan faciliteren. Denk dan aan de uitbreiding van datamodellen voor ESG-data en verpakkingsinformatie, aan de inzet van de GLN (Global Location Number) om de reis van een product te kunnen volgen, de QR-code van GS1 en bouwblokken voor een Digital Product Passport. De komende periode publiceren we facstheets met meer informatie over de impact van de verschillende wet- en regelgeving en wat GS1 kan betekenen.