Nederland inspireert internationale zorgsector met Uniforme Dataset
In Nederland laten ziekenhuizen en leveranciers van medische hulpmiddelen zien hoe zij in samenwerking een hoge graad van standaardisatie van data uitwisseling bereiken. Ze ontwikkelden een Uniforme Dataset om productdata en data over reprocessing van medische hulpmiddelen te delen. Begin 2023 is deze functionaliteit toegevoegd aan GS1 Data Source (GDSN). Het mondiale congres van de World Federation of Hospital Sterilization Science (WFHSS) dat oktober 2023 in Brussel plaatsvond, was dé plek om zorgprofessionals uit alle delen van de wereld te inspireren met deze beloftevolle case.
Jolanda Buijs, werkzaam bij Erasmus Medisch Centrum als deskundige medische hulpmiddelen, en Jolyn van der Beek van GS1 Nederland hebben elk hun rol gehad in de ontwikkeling van de Uniforme Dataset. De ervaringen die zij tijdens het congres met de aanwezigen deelden, konden op veel belangstelling rekenen. Buijs opende met een toelichting op hoe in Nederland de wetgeving voor het productdossier voor te steriliseren medische hulpmiddelen zich sinds de jaren ’80 heeft ontwikkeld. In 2011 werd de regelgeving flink aangescherpt waardoor de hoeveelheid te delen informatie snel toenam. “Vrijwel elk ziekenhuis werkte op een eigen manier en met eigen formulieren om de vereiste productdata bij een fabrikant op te vragen. Dat leverde niet alleen veel handwerk op, het risico op fouten was ook aanzienlijk en de productdata was alweer snel verouderd.” Er moest dus wat gebeuren.
Samen standaardiseren
Het idee en de wens om op een andere, gestandaardiseerde wijze de benodigde informatie te gaan delen, ontstond vanuit de branche zelf. “Welk reinigings- en desinfectiemiddel moeten we gebruiken? Welke sterilisatiemethode is van toepassing? Die data moet allereerst beschikbaar zijn, maar moet ook steeds geactualiseerd worden op basis van de procedure die de fabrikant van een nieuw hulpmiddel voorschrijft”, licht Buijs toe. In het voorjaar van 2020 ging een werkgroep aan de slag om de gezamenlijke behoefte aan standaardisatie vorm te geven. Het was een intensief proces waarbij Buijs zelf betrokken was in haar hoedanigheid als bestuurslid van de Vereniging van Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen (VDMSH). Uiteindelijk werden er in goed overleg 37 data-elementen vastgesteld die een plek op de lijst verdienden.
GDSN-datapool
De volgende vraag die op tafel kwam was: hoe krijgen we dit geautomatiseerd? Al snel bleek dat GS1 in staat was om dit te realiseren. Buijs: “De kunst is om de informatie die wij willen ontvangen te vertalen naar goede definities van de datavelden in GDSN. Wij zijn geen van allen IT-deskundigen en hebben de hulp van GS1 op dit punt hard nodig gehad.” GS1 heeft de datavelden beschikbaar gemaakt en de fabrikant kan de productinformatie uploaden in een GDSN-datapool waarop al 97% procent van de Nederlandse ziekenhuizen is aangesloten. Afspraak is dat de gegevens over medische hulpmiddelen, inclusief relevante certificeringsdocumentatie, worden gedeeld via het Global Data Synchronisation Network (GDSN) van GS1. Sinds februari 2023 is de dataset volledig via het netwerk beschikbaar.
Als bedrijven eenmaal via GDSN hun productdata delen, dan is diezelfde data eenvoudig beschikbaar te maken voor ziekenhuizen in andere landen
One source of truth
“Wat in Nederland kan, kan elders ook”, onderstreept Jolyn van der Beek van GS1. Medische producten die in Nederland in gebruik zijn, zijn voor meer dan tachtig procent afkomstig van internationale leveranciers. Bovendien heeft het netwerk van GS1 wereldwijde dekking. Als bedrijven eenmaal via GDSN hun productdata delen, dan is diezelfde data eenvoudig beschikbaar te maken voor ziekenhuizen in andere landen. De uniforme dataset die in Nederland is bepaald in overleg met leveranciers, zorginstellingen en andere stakeholders biedt ook voor andere landen een uitstekende basis. “Naast efficiencyvoordelen draagt standaardisatie bij aan hogere betrouwbaarheid van de informatie en daarmee aan patiëntveiligheid, aangezien er sprake is van ‘one source of truth’”, aldus Van der Beek.
Vragen vanuit Brussel
De doelstelling van de Uniforme Dataset om iedereen binnen de gezondheidszorg efficiënter te kunnen laten werken, vond in Brussel weerklank tijdens het WFHSS. Uit de vragenronde die op de presentatie volgde, bleek dat een aantal van de 400 toehoorders wel interesse heeft om een dergelijk initiatief te starten. De vraag die daarop volgde was, waar te beginnen? "Data is al beschikbaar, daar kun je mee beginnen”, aldus Van der Beek. “Ga in gesprek met stakeholders uit de markt en bekijk of de beschikbare data aansluit. Het toevoegen van extra datavelden kan voor leveranciers onnodig lastig zijn, dus het is belangrijk om te harmoniseren tussen verschillende landen. Maak gebruik van het initiatief in Nederland, we helpen je graag verder."
Toewerken naar volledige dekking
De echte meerwaarde van de Uniforme Dataset zit ’m in het gebruik. Stimuleren van het tweerichtingsverkeer is de sleutel. Hoe meer ziekenhuizen via GDSN hun informatie opvragen, hoe groter de prikkel voor leveranciers van medische hulpmiddelen om de productdata over steriele medische hulpmiddelen daadwerkelijk in GDSN beschikbaar te stellen. Van der Beek: “97% procent van de Nederlandse ziekenhuizen is aangesloten op GDSN en we streven naar optimaal gebruik van de data. Daarom blijven we de branche attenderen op voordelen van de Uniforme Dataset voor zowel hun eigen bedrijfsvoering als dat van marktpartijen waarmee ze samenwerken.”
